Marek Nienałtowski
"Wysypiska" płyt nagrobnych

Do 6 lipca 2007 r. tytuł tej odsłony był zapisany jako "Wysypisko ..." okazało się, że i w innych miejscowościach poniemieckie pyty nagrobne wyrzuca się na obrzeża wsi.

I Wysypisko

Pan Wojciech Jarmuszewicz będąc na spacerze w lesie natknął się na małe wysypisko zawierające kilka płyt i resztki murów ceglanych. Zdokumentował znalezisko przy użyciu telefonu komórkowego i przysłał do wykorzystania na stronie (dziekuję !). Poniżej przedstawiam niektóre z nich.

 

Płyty te były ułożone napisami "do dołu" i dlatego nie można było odczytać umieszczonych na nich napisów. Pan Wojtek zrobił natomiast zdjęcia tylnich i bocznych stron płyt, co jak się okazało było także ciekawostką. Może nawet ważniejszą od treści napisów na ewentualnej właściwej stronie. Na poniższym zdjęciu widoczny jest na bocznej stronie płyty napis "O Seidel Oels". Na innej płycie znajdował sie napis "R. Sieger Breslau” i zakończony słowami "in den Tod”.

Miejsce umieszczenia napisu
I powiększenie napisu

Jednocześnie Pan Wojtek "pomyszkował" po internecie i odnalazł ciekawą informację dotyczącą kaplicy rodowej Reichenbachów w Goszczu. Cytuję tylko wyrywek "Wokół kaplicy znajdował się cmentarz ewangelicki z wieloma pięknymi nagrobkami, na ich tylniej części umieszczane były nazwiska kamieniarzy i nazwy miejscowości, z których pochodzili np. R.Langner Wartenberg (Syców ), K. Kasch Festenberg (Twardogóra ), Oskar Seidel Oels (Oleśnica )."

I stało się jasne czego dotyczyły nazwiska na znalezionych płytach. Czyli jedną z płyt wykonał Oskar Seidel - członek znanego rodu oleśnickich kamieniarzy. On i wymieniani jeszcze Richard mieli warsztat kamieniarski przy Wartenbergerstrasse 8 ( Wojska Polskiego). Richard był bardziej znany, gdyż w 1898 r. wykonał postument pod rzeźbę Bismarcka, stojący przed Domem Wdów. Inny Seidel, może ojciec, dziadek wyżej wymienionych wykonał w 1873 r. część Kolumny Zwycięstwa. Tak więc, jeszcze jedna niewielka cegiełka została domurowana do historii Oleśnicy.

Na razie nie określam bliżej miejsca znalezienia płyt (aby nie zniknęły). Po znalezieniu czasu i skompletowaniu ekipy fotograficzno-"ciężarowej" wykonane zostaną wszystkie zdjęcia. Płyty te powinny trafić do lapidarium w którymś z okolicznych miast. Osoby pochodzące z Kresów inaczej patrzą na takie płyty leżące w postaci chodników, obudów gazonów lub wywalone na zwałowiska. Zadają sobie pytanie - czy tak samo poniewierane są płyty ich bliskich?

Dodano 4. 06 .2007 r.

Udaliśmy się wspólnie z Panem Wojtkiem do miejsca rozmieszczenia płyt - umieszczone są one w miejscowości Białe Błoto, w lasku za prawym rogiem tartaku. Sa to masywne bloki kamienne o masie ponad 100 kg. Nie udało się odczytać napisów na "spodniej" stronie płyt, gdyż nie mieliśmy z sobą odpowiednich dzwigni do ich przesunięcia. Prawdopodobnie są to dwa nagrobki (różniące się rodzajem materiału). Każdy z nich składa się z 3-4 elementów.

Wystające bolce z dolnej płyty
Otwory w górnej płycie

Część górna nagrobka z wyrytym znakiem krzyża (od niewidocznej strony).

Pomimo, że drugi z nagrobków sygnował przedstawiciel znanego rodu oleśnickich kamieniarzy - nie ma on poziomu artystycznego wykraczającego powyżej typowego oleśnickiego prostego nagrobka.

Okoliczni mieszkańcy poinformowali nas, że te pomniki (i inne już zużyte na cele gospodarcze) pochodzą z miejscowości Grabowno Wielkie i Dobroszyce. Wśród osób nas informujących były osoby zwożące te płyty. Wg nich - po wielkiej wichurze, która zniszczyła okoliczne lasy - również uszkodziła nieużywane cmentarze poniemieckie w tych miejscowościach. Dlatego nakazano ich uporządkowanie. Z tego "porządkowania" pochodzą te i inne nagrobki.

II Wysypisko
Dodano 6.07.2007

Pan Jacek Duszyński będąc w Poniatowicach natrafił na wysypisko kilku poniemieckich płyt płyt nagrobnych, które zdaniem mieszkańców mogły pochodzić z przykościelnego cmentarza. Niektóre z nich wykonano z piaskowca, z zauważalnymi zdobieniami - czyli miały jakąś wartość artystyczną. Po pewnym czasie zostały one "przykryte" sfrezowanym asfaltem i różnymi śmieciami, a miejsce to stało się nielegalnym wysypiskiem śmieci. Po wywołanej aferze - śmieci i asfalt wybrano (oczywiście na koszt podatników) i zasypywano ziemią. Pomimo tego płyty dalej są widoczne, chociaż przykryte obecnie bujną roślinnością. Pan Jacek dołączył do swojego listu kilkanaście zdjęć. Zamieszczam poniżej tylko trzy, gdyż po ich zmniejszeniu nie widać istotnych szczegółów. Czy nie można było z nich zrobić małego lapidarium - analogicznie jak to zrobiono na cmentarzu w Bystrem?

Miejsce wyrzucenia płyt nagrobnych (zdjęcie przy pomocy "komórki" ).
Widoczne niektóre płyty, inne przykryte roślinnością.


Jedna ze zniszczonych płyt, z widocznym napisem.

P.S. 6 lipca 2011 r. napisał do mnie Pan Jacek Duszyński - znalazca wyżej pokazanego wysypiska - "Jak przeczytałem w Panoramie Oleśnickiej 12.08.2011r. ma odbyć się przetarg na sprzedaż podzielonej działki 276/18 na której znajdują opisane wcześniej poniemieckie nagrobki. Działki gmina przeznacza pod zabudowę jednorodzinną. To oznacza przykry koniec części przedwojennej historii Poniatowic. Może dzięki Pana znajomościom udało by się uratować część nagrobków. Ja ze swojej strony obiecuję również pomoc.
Pozdrawiam Jacek Duszyński"

Wysłałem w tej sprawie zapytania do UG Oleśnica, na które nie dostałem odpowiedzi. Jak się dowiedziałem - działki zostały sprzedane. Czy razem z zakopanymi płytami?


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI