Marek Nienałtowski
Sarkofag księcia oleśnickiego Sylwiusza Nimroda po konserwacji
02.12.2022 r.

Na początku kwietnia 2022 r. sarkofag księcia Sylwiusza Nimroda został wyjęty z krypty w celu przeprowadzenia konserwacji i różnorodnych badań. Szerzej to opisano tutaj

Niżej pokazano na zdjęciach powrót sarkofagu, jego złożenie i ustawienie w kaplicy grobowej książąt wirtemberskich. Czyli nie będzie już umieszczony w krypcie. POniższe zdjęcia wykonał i przysłał do umieszczenia na stronie dyr. CKiW OHP Przemysław Adam Wróbel.

Badania archeologiczne i antropologiczne przeprowadzili prof. Anna Drążkowska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) i prof. Henryk Głąb. Prace te zostały sfinansowane w ramach Grantu Rektora Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.

Konserwację cynowego sarkofagu wykonano w AT. Pracowni Konserwacji Zabytków Agnieszki i Tomasza Trzosów w Tychach. Dofinansowana została w ramach programu "Ochrona zabytków" ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z budżetu państwa.

 

 
         
         
 

Kości księcia
   
       

 

Dobre zdjęcia z https://mojaolesnica.pl/galeria.php?id=45300 Zapewne niedługo zostaną przeniesione do archiwum, dlatego niżej cztery najlepsze zdjęcia.

 


 

Komunikat Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Olesnica24.com

W ubiegłym roku zakończyła się kompleksowa konserwacja i restauracja XVII-wiecznego, polichromowanego i złoconego sarkofagu cynowego Sylwiusza Nimroda Wirtemberga z krypty grobowej Wirtembergów w kościele parafialnym pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Oleśnicy.

W XIV i XV wieku w Oleśnicy rządziła piastowska dynastia Konradów. W 1492 roku księstwo oleśnickie przekazane zostało przez polskiego królewicza - Władysława Jagiellończyka, czeskiej rodzinie Podiebradów. Utrzymywali oni bliskie związki z Piastami śląskimi, córka księcia Karola Fryderyka (ostatniego oleśnickiego księcia z linii Podiebradów), Elżbieta Maria wyszła za mąż za Sylwiusza Nimroda Wirtemberga, po śmierci Karola Fryderyka, która nastąpiła miesiąc po zaślubinach, cesarz austriacki Ferdynand III przekazał w lenno księciu Sylwiuszowi Nimrodowi księstwo oleśnickie. Miasto pozostaje pod rządami Wirtembergów, aż do 1792 r. Baron Maurycy von Kottulinsky wybudował w 1664 r. w Brzezince swoją siedzibę rodową i na jej otwarcie zaprosił księcia oleśnickiego. Tam książę dostał udaru i pomimo wdrożonego kosztownego leczenia zmarł we śnie po dwóch dniach. Miał 42 lata.

Zmarli oraz członkowie ich rodzin grzebani byli w kryptach kościoła zamkowego. Pod prezbiterium znajduje się krypta Podiebradów, a obok niej, pod dobudowaną kaplicą Wirtembergów - krypta tego rodu. W obu pomieszczeniach znajduje się 28 sarkofagów metalowych i 6 drewnianych trumien. Ze względu na liczbę stanowią w Polsce największy zespół sarkofagów metalowych.

Na fasetach sarkofagu znajdują się okrągłe medaliony otoczone ornamentem akantowym, na ich kaboszonach - malowane przedstawienia, z wykorzystanym często w heraldyce motywem śmierci. Emblematy te przedstawiają postać personifikacji śmierci, która przejmuje poszczególne elementy herbu wirtembersko-oleśnickiego. Motyw ten był używany jako symbol przemijania i nieuchronności śmierci, miał też charakter moralizatorski, przypominając ludziom o konieczności przygotowania do wieczności.

Sarkofag przed podjęciem prac zachowany był w bardzo złym stanie. Cała jego powierzchnia pokryta była brunatno-szarymi produktami korozji cyny. W narożach faset widoczne były duże dziury, a powierzchnia aplikacji i blach pokryta była wżerami korozyjnymi. Warstwy złoceń, malatur i polichromii były mocno zniszczone i przetarte. Skrzynia i wieko były silnie odkształcone, aplikacje rzeźbiarskie w dużej mierze były zdeformowane i pogięte, a wnętrze sarkofagu obrazowało niezwykle daleko posuniętą degradację korozyjną.

Przed przystąpieniem do prac konserwatorskich wykonane zostały prace archeologiczne i antropologiczne. Jedynym elementem wyposażenia, które zachowało się był modlitewnik żony zmarłego - Elżbiety Marii z Podiebradów. Szkielet księcia zachował się w około 50%, w bardzo dobrym stanie zachowały się jego włosy, których długość wynosiła około 25 cm, a kolor można określić jako kasztanowy brąz, wsunięte w nie był duży, kościany grzebień. Książę ubrany był w krótki wams uszyty z jedwabnej wzorzystej tkaniny i szerokie spodnie typu rhingrave oraz jedwabne dzianinowe pończochy. Analizie poddano również rośliny z wypełnienia poduszki, na której spoczywała głowa zmarłego. Najważniejszym składnikiem wypełnienia jest macierzanka, której liczne kwiaty i owoce stanowiły główny komponent mieszkanki ziołowej w poduszce, był tam również żmijowiec zwyczajny oraz gałązki rozmarynu.

Podstawowym założeniem prac konserwatorskich było zahamowanie procesu korozji blachy cynowego sarkofagu. Działania miały na celu zabezpieczenie, utrwalenie i zachowanie cennej substancji zabytki sztuki funeralnej.

Skomplikowane zabiegi chemiczne, jak i mechaniczne sarkofagu prowadziły do usunięcia produktów korozji i zatrzymania destrukcyjnego procesu utleniania się cyny, co jest niezwykle istotne, gdyż w przypadku obiektów wykonanych z tego materiału, powstające na ich powierzchni pod wpływem tlenu i wilgoci, tlenki i dwutlenki cyny nie tworzą ochronnej patyny, ale pogłębiają procesy korozyjne metalu. Drugim istotnym zabiegiem było wykonanie konstrukcji nośno-wzmacniającej, która ochroni obiekt przed deformacją związaną z właściwością cyny - pełzaniem, a więc ciągłym plastycznym odkształcaniem się materiału pod wpływem własnego ciężaru. W toku prac ustabilizowano konstrukcję i wzmocniono blachy sarkofagu. Celem przeprowadzonych prac było doprowadzenie sarkofagu do stanu umożliwiającego jego ekspozycję.

Sarkofag po konserwacji prezentowany jest w kaplicy Wirtembergów w kościele parafialnym pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Oleśnicy.

Prace konserwatorskie i restauratorskie przeprowadziła dr Agnieszka Trzos (konserwator dzieł sztuki) oraz mgr Tomasz Trzos (konserwator dzieł sztuki), a szczegółowe badania specjalistyczne przeprowadzili prof. Anna Drążkowska (archeolog, specjalistka w zakresie konserwacji szat grobowych i nie tylko), prof. Aldona Garbacz-Klempka (Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Wydział Odlewnictwa, Katedra Tworzyw Formierskich, Technologii Formy i Odlewnictwa Metali Nieżelaznych), prof. Henryk Głąb (antropolog, kierownik Zakładu Antropologii Instytutu Zoologii i Badań Biomedycznych UJ), dr Barbara Mnich (antropolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego) oraz dr Łucja Rodzik-Czałka (Zakład Chemii i Fizyki Konserwatorskiej, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki).

Pan Jakub Curyło wykonał dokumentację przed i po konserwacji, prezentując na platformie PontLab ogląd trójwymiarowy modelu 3D oraz widoków 360 stopni wykonanych dla zabytku oraz przedmiotów znajdujących się w jego wnętrzu. Zachęcamy do zapoznania się:

W tym roku będą prowadzone prace konserwatorskie i restauratorskie przy sarkofagu żony księcia - Elżbiety Marii.

Tekst przygotowano na podstawie dokumentacji prac konserwatorskich sporządzonej przez A.T. Pracownię Konserwacji Zabytków - dr Agnieszkę Trzos i mgr Tomasza Trzosa.

 

Więcej informacji

https://pointlab.pl/dokumentacja-zabytkowego-sarkofagu-ksiecia-nimroda/

Zachwycający! Sarkofag księcia Sylwiusza Nimroda wrócił po renowacji. - olesnica24.com - Oleśnica i powiat oleśnicki - aktualne wiadomości

https://atkonserwacja.vxm.pl/sarkofagi/olesnica/nimrod/sarkofag

Najwięcej informacji o księciu Sylwiuszu Nimrodzie znajduje się w książce: Nienałtowski M., Wirtembergowie - Książęta na Oleśnicy, Bierutowie i Dobroszycach. Oleśnica 2019 r.


Od autora • Lokacja miastaOleśnica piastowskaOleśnica PodiebradówOleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r.Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstwDrukarnie NumizmatyKsiążęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla OleśnicyArtyści oleśniccy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje • BibliografiaLinkiZauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI