Marek Nienałtowski
Remigiusz Szczuraszek
W bramie Wieży Wrocławskiej pojawiła się replika brony?
12.12.2021 r.

Brona, jak sama nazwa wskazuje, pełniła rolę obronną. Umieszczona była w wejściowych bramach miejskich lub zamkowych. W małych miastach była wykonana z belek drewnianych (w kształcie kraty), w większych i dużych zamkach - wzmocniona (okuta) żelazem lub całkowicie wykonana z żelaza. Średniowieczna brona była najczęściej podnoszona przy pomocy lin(y) (a w latach późniejszych - łańcucha) i kołowrota, a opuszczana w razie napadu lub po zmierzchu i podnoszona rano.


Widok ogólny na odnowioną wieżę i zrekonstruowane mury obronne obok niej.
Na tym tle - pusta wnęka po bronie stanowi dysonans. Trzeba ją zapełnić repliką

Po bronie pozostała pusta wnęka z prowadnicami
i zachowaną rolką ułatwiającą jej podnoszenie
Ta wnęka i rolka od prawdziwej brony już nie będzie widoczna

Wykonanie brony zgłosił do Oleśnickiego Budżetu Obywatelskiego Remigiusz Szczuraszek. Jej wykonawca miał się wzorować (wg opinii Dolnośląskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - DWKZ) m. in. na bronie z Bystrzycy Kłodzkiej, niżej pokazanej. Dalej widać, że oleśnicka brona różni się od tego wzorca.

Rysunek brony i dalej drewnianych wrót.
Najczęściej za broną znajdowały się wrota
Wykonana rekonstrukcja brony. Widać, że powierzchnia brony jest większa niż powierzchnia otworu bramnego, skrajne belki znajdują się w połowie w prowadnicy, końce belek są okute, widać sposób podnoszenia. Źródło, inne rozwiązanie

Po wykonaniu brony należało ją umieścić w prowadnicach i byłby przy tym duży problem. Okazało się, że DWKZ zgodził się na wykonanie wierceń w zabytkowej Wieży Wrocławskiej i dlatego można było bronę montować bezpośrednio nad otworem bramnym. Z pokazanego niżej zdjęcia widać, że wykonano 12 wierceń i przymocowano 3 belki. Chyba do nich mocowano inne belki poprzeczne i wzdłużne?

Kratownica w trakcie montażu. Jaśniejsze puntky to elementy śrub, mocujących bronę do wieży
Widać kształt belek przygotowanych do dalszego montażu. Każda posiada widoczne wycięcia


Remigiusz Szczuraszek ogląda belki użyte do brony


Jeszcze nie zakończona praca - trzeba uzupełnić 4 belki z zaostrzonymi końcami. Fot. R. Szczuraszek


Końcowy wynik pracy. Odbiega od wzorca, na którym miał się wzorować wykonawca. Fot. R. Szczuraszek


Obecnie wnęka jest zapełniona atrapą brony, a nie repliką, a to głównie dlatego, że jest za krótka.
Fot. R. Szczuraszek

I oto jest ona - Brona. Tekst Remigiusz Szczuraszek https://www.facebook.com/remigiusz.szczuraszek

Uczucia troszkę mieszane, ale od początku...

Co mi się podoba - schowanie zakotwienia za belkami, by nie było widać montażu brony do ściany. Myślałem, że rozwiązanie przymocowania będzie podobne do brony z Bramy Krakowskiej w Namysłowie, gdzie kratownica została zawieszona na belkach, które wmontowano w ścianę wieży. Na szczęście tu tego nie zrobiono i nie widać mocowania, a brona wydaje się wisieć w powietrzu.

A co mi się nie podoba - Po pierwsze, wyobrażałem sobie ją schowaną za górnym łukiem - wtedy trzeba by było pościągać nieco cegieł, maksymalnie do wymiaru kolejnej poziomej belki brony. Dałoby to wrażenie chowania kraty w murze co automatycznie by ją wydłużyło. Gdy przeczytałem wymogi konserwatora zabytków, że musi być w formie uproszczonej i podał przykład Bramy Wodnej w Bystrzycy Kłodzkiej oraz Bramy Młyńskiej w Strzelcach Krajeńskich to już mi się zapaliła lampka.

Dlaczego akurat ma wyglądać jak ta w Bystrzycy czy w Strzelcach, gdzie sama konstrukcja odbiega od naszej Bramy? Dlaczego, by trzymać się rzekomo historycznych walorów, musimy tworzyć bardzo uproszczone rzeczy, mało efektowne, które zbytnio nie dają uroku zabytkowi? Skąd to przypuszczenie, że nie chowała się w murze, gdzie nie wiemy do końca jak zostały prowadzone wcześniejsze renowacje, a przypomnijmy, że nasza wieża miała jeszcze przedbramie, które zburzono. Nie wiemy jak wyglądała brona, ponieważ nie zachowała się jakakolwiek wzmianka, więc musimy sugerować się innymi przykładami, zbliżonymi do naszego zabytku i... improwizować.

Mamy na ścianie prowadnicę do opuszczania i podnoszenia brony. A jak jest ta imitacja odwzorowana? Jest krata, zza której z mechanizmu (koła) na ścianie poprowadzone są cienkie nieadekwatne do wagi łańcuszki, przymocowane do środkowej partii brony, sugerujące podnoszenie i opuszczanie. I powiedzcie mi, że to jest historyczne odwzorowanie. Jeżeli mamy być skrupulatni w rekonstrukcji to samo rozwiązanie imitacji podnoszenia jest mało realistyczne. Ale jeżeli już tak to rozwiązano, to nie stało na przeszkodzie wydłużenia brony od góry.

Dlaczego się tego uczepiłem?

Wyobraźcie sobie obecną bronę opuszczoną i co widzicie? Sporą lukę nad nią, ponieważ nie zamyka całego tunelu, gdyż jest po prostu za krótka... A przypominam, że mamy do czynienia z historyczną rekonstrukcją. Sam wykonawca, z którym rozmawiałem mówił mi, że miał projekt brony o przynajmniej 80 cm dłuższy ale Urząd Miasta nie zgodził się na taki wymiar, prawdopodobnie mając na względzie samochody przejeżdżające pod Bramą. Zrozumiała obawa Urzędu Miasta, lecz tu właśnie można było stworzyć logiczne rozwiązanie opisane powyżej ale cóż... konserwatora zabytków nie przeskoczymy.

Nie wspomnę o detalach... o zbyt drobnych gwoździach, braku metalowych zakończeń na stożkach - gdzie nawet wspomniana Brama Wodna i ta Młyńska, którymi niby powinniśmy się sugerować, takie detale posiadają.

I dlatego nie dziwi mnie fala krytyki i zapytań do mnie, za co te 88 tysięcy? Odpowiadam: Niestety biurokracja szkodzi Tobie i budowlom w Twoim otoczeniu...

No nic... być może za bardzo się czepiam i przesadzam, więc z góry przepraszam. Cieszy mnie sam fakt pojawienia się jej na murze. Cieszę się, że ten projekt wygrał dzięki Wam. Cieszę się, że oleśniczanie mają na względzie dobro naszych zabytków i ogólnej estetyki miasta. Jeszcze raz wszystkim wielkie DZIĘKUJĘ

Remigiusz Szczuraszek

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
 Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy oleśniccy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI