Marek Nienałtowski
Drzewo genealogiczne księcia Jana Podiebrada w kościele zamkowym w Oleśnicy - zapomniana historia.
06.03.2023 r.
W kościele zamkowym znajdowało się bardzo duże, już zapomniane, malowidło (polichromia) z drzewem genealogicznym "książąt ziębickich oraz panów z Kunstatu i Podiebradu". Prace nad nim rozpoczęły się w 1558 r. na zamówienie księcia Jana Podiebrada. Wcześniej, bo w 1555 r. rozpoczęto prace nad nagrobkiem tumbowym po śmierci księżnej Krystyny Kachny Szydłowieckiej żony księcia Jana Podiebrada. Malowidło jak i tumba zawierały herby. Na malowidle było ich 32 w jednym górnym rzędzie (oraz 30+1 poniżej), a na tumbie 16+1. Ta różnica wynikała z wielkości powierzchni, na której można było rozmieścić herby.
Herby zostały podzielone na trzy grupy:
Malowidło znajdowało się na północnej ścianie prezbiterium, w górnej części i zajmowało znaczną jego część, o czym pisał J. Sinapius w Olsnographii [3].
 |
 |
Rys.3. Herb genealogiczny Krystyny Szydłowieckiej oznaczony jako +1 |
|
 |
|
Fot. 1. widok na północną ścianę prezbiterium, na której znajdowało się od ok. 1558-1561 roku malowidło z drzewem genealogicznym Jana Podiebrada |
Rys. 2. popiersie księżnej na herbie księstwa ziębicko-oleśnickim [1] |
Dlatego można było przedstawić na nim łącznie 62 herbów, chociaż wiele z nich się powtarza. Widać to na powyższym malowidle, które skopiowałem z podobnego rysunku zawartego w książce [1] i przeniosłem naprędce (czyli niezbyt udanie) na zdjęcie. Na pokazanym drzewie genealogicznym pokazano same herby, w rzeczywistości na drzewie księcia Jana były jeszcze malowane popiersia męskie i kobiece przodków, usadowione jakby na herbach (jak na rys.2). Było to więc jedno z najbardziej rozbudowanych drzew genealogicznych. Wszystkie imiona przodków są opisane w Olsnographii oraz w innych źródłach (jedno graficzne podano na dole).
W części dolnej malowidła heraldycznego znajdowały się postacie księcia Jana i jego zmarłej żony w rozmiarze rzeczywistym. Obok nich umieszczono informację o księżnej Krystynie, jej ojcu i matce oraz dodano jej herb. Poniżej postaci księcia i jego żony znajdowała się inskrypcja fundacyjna o jeszcze nieznanej treści.
Gdy powstał pomnik nagrobny księcia Karola Krzysztofa (1579 r.) - syna księcia Jana - został wstawiony poniżej malowidła - jak widać na powyższej fotografii.
Jeszcze niedawno uważano, że wykonawcą malowidła mógł być Balthazar Latomus z Brzegu, ale w tym czasie malarz miał 17 lat i raczej nie mógł być jego autorem. Malowidło jakoby usunięto w trakcie odnowy kościoła po katastrofie budowlanej w 1905 r. Chyba nie jest to prawda, bowiem na wcześniejszych zdjęciach wnętrza kościoła już go nie było. Czyli zamalowano je w XIX w.
Z rysunku drzewa genealogicznego wybrano 16 herbów (tych najbardziej podnoszących rangę księcia) i przedstawiono je na czterech bocznych ścianach nagrobka tumbowego. Dodano herb Krystyny Szydłowieckiej.
Przykładowe herby z lewej ściany nagrobka tumbowego. Fot. Wiesław Piechówka.
Wszystkie herby z tumby i ich nazwy
W poniższym linku można znaleźć informacje o osobach umieszczonych na malowidle:
Literatura:
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI
