Marek Nienałtowski
Projekty malarskie Zofii Sokół-Jabłońskiej dla zamku oleśnickiego
27.02.2022 r.

Na temat osiągnięć artystycznych Zofii Sokół-Jabłońskiej napisałem wcześniej [1]. Na ten tekst natrafiła Anna Sokół-Ossowicz - córka Pani Zofii. Nawiązaliśmy kontakt e-mailowy, w rezultacie którego dostałem od Pani Anny dwa projekty malarstw mamy, które zostały zrealizowane w roku 1980 w wieży zamku oleśnickim. Oba projekty dotyczą pomieszczenia na I piętrze wieży zamkowej. Pierwszy dotyczy całej ściany okrągłego pomieszczenia, a drugi jego sklepienia. Łącznie obejmowały ok. 100 m2 powierzchni. Pani Zofia w trakcie prac malarskich spała w zamku i jak wspomina - żadne duchy ją nie straszyły.

Projekt pierwszy

Poniżej widać przysłany rozwinięty na płaszczyźnie projekt, który miał być wykonany na ścianach pomieszczenia I piętra wieży zamkowej o przekroju koła. Dla wyjaśnienia - w ścianie wieży są 3 okna i jedno wejście.

W górnej części projektu rysunku (kliknij na niego, aby powiększyć) widać 6 herbów. Zostały opracowane na podstawie jakoby konsultacji historyka. Poniżej nich umieszczono 7 postaci. Wśród nich - trzech przedstawicieli Piastów oleśnickich: Konrad I (jako ostatni), dalej od lewej Konrad II i Konrad III. Ponadto dwóch przedstawicieli książąt ziębicko-oleśnickich - Jana Podiebrada z pierwszą żoną Krystyną Szydłowiecką oraz Karola II Podiebrada z drugą żoną Elżbietą Magdaleną. Nad nimi hipotetyczne główki mieszczek oleśnickich.

Niżej pokazano co zrealizowano z projektu. Aby pokazać kunszt artystki wszystkie postacie zostały powiększone (kliknij na linki). Na podstawie decyzji administracyjnej, niezależnej od projektantki, pominięto herby.

Z lewej postać Konrada II (poniżej osłona kaloryfera) i dalej Konrada III. Nad nimi główki mieszczek. Herby projektu pominięto.
Fot. Krzysztof Wiesner

Od lewej postać Jana Podiebrada, dalej jego pierwsza żona - Krystyna Szydłowiecka, kolejno Karol II Podiebrad i ostatnia - jego druga żona Elżbieta Magdalena (ma twarz córki pani Zofii). Fot. K. Wiesner

Miejsce rozmieszczenia postaci Konrada I.
Strzałki 1 i 2 odnoszą się do poniższych ilustracji

1. Miejsce rozmieszczenia informacji o autorstwie. Wykonał je mąż Pani Zofii - Ryszard Sokół, zajmujący się też liternictwem

2. jedna z główek mieszczek	Monogram autorki ZSJ

Projekt drugi

W nim także sytuacja się powtórzyła - w projekcie są herby, których nie namalowano.

Projekt heraldycznego plafonu w zwieńczeniu pomieszczenia wieży (kliknij, aby powiększyć).
Oba projekty zostały zatwierdzone przez Kolegium Artystyczne w 1978 r., a relalizacja odbyła się 2 lata później

Nie istniały wówczas polskie publikacje z kolorowymi herbami księstwa oleśnickiego i ziębicko-oleśnickiego, dlatego nie były dostępne wzorce w kolorze (rok 1978-80). Obawiając się możliwych błędów - dyrektorka Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu podjęła decyzję, aby umieścić tylko herby, co do prawidłowości których nie było wątpliwości.

Dlatego na plafonie są tylko dwa herby, też nie odwzorowujące rzeczywistych herbów.

W projekcie było 6 herbów. Namalowano dwa z nich i powtórzono dwukrotnie.
Fot. K. Wiesner

Na zdjęciu od lewej: Zofia Sokół-Jabłońska, Ryszard Sokół, docent Wanda Sarnowska
dyrektor Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu.
Fot. ze zbiorów pana Wawrzyniaka 1972 r.

Wnioski:

1. Oba projekty malarskie są cennymi dokumentami ze współczesnej historii zamku.

2. Słusznie przedstawiono w projekcie tylko przedstawicieli Piastów i Podiebradów, jako budowniczych i rozbudowujących wieżę zamkową.

3. Pani Zofia Sokół-Jabłońska, robiąc ten projekt ćwierć wieku później, miałaby do dyspozycji duże herby w kolorze, w postaci wektorowej (ułatwiające pracę) oraz literaturę heraldyczną i konsultantów.

Literatura

1. Zofia Sokół-Jabłońska - malarka, graficzka, projektantka wnętrz. Jej udział w aranżacji sal wystawowych Muzeum Archeologicznego w Oleśnicy w latach 1970-1980

2. Nienałtowski M., Zamek książęcy w Oleśnicy od czasów piastowskich po współczesność, Katowice 2017

Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA BEZ PRZEWODNIKA....
NOWOŚCI