Marek Nienałtowski
Zapomniana sala koncertowa w Oleśnicy

Podczas przeglądania rocznika gazety oleśnickiej Lokomotive an der Oder z 1917 r. zauważyłem duże ogłoszenia Towarzystwa Muzycznego z Oleśnicy o koncertach w Festhalle (auli) przy Kronprinzenstrasse (ul. J. Słowackiego). Dopiero po dłuższej chwili skojarzyłem, że to może chodzić o aulę Knabenschule, czyli aulę obecnego I Liceum Ogólnokształcącego. Włączając się w 70 rocznicę powstania tej szkoły uznałem za celowe przedstawienie roli tej auli w propagowaniu muzyki i udział w promocji muzyków oleśnickich.


Szkoła dla chłopców. Z prawej widoczny portal wejściowy i aula


Z lewej widok od tyłu na aulę

Przypomnę, że aula spełniała od dnia wybudowania szkoły głównie rolę sali gimnastycznej, ale w ciągu 2 godzin można było przystosować ją do potrzeb sali koncertowej. W tym celu Rada Miejska przewidziała zakup dla szkoły organów ze świdnickiej fabryki organowej Schlag & Söhne, czyli musiały to być dobre koncertowe organy dostosowane do małych pomieszczeń. Chyba nie zachował się opis tych organów i jeszcze nie natrafiłem na ich dobre zdjęcie (także organy znajdowały się w auli Seminarium Nauczycielskiego - obecnie Gimnazjum nr 1, wykonane w 1879 r. przez oleśniczanina G. Andersa).

Ogólny widok na salę koncertową. W głębi widoczne organy i po jego bokach podest
Zbliżenie na organy

Sala ma długość 27 m., szerokość 13 m. i wysokość 9 m. Miała ok. 400 miejsc siedzących i ok. 100 stojących na parterze. Na galerii, umieszczonej 4 m. nad poziomem podłogi, było około ok. 30-40 miejsc siedzących i ok. 50 miejsc stojących. Na podium obok organów mieścił się chór liczący 80 - 100 osób, ewentualnie orkiestra symfoniczna.

Zainstalowane organy i dobre wejście z poziomu ulicy predysponowały zastosowanie auli do roli sali koncertowej. Dlatego Oleśnickie Towarzystwo Muzyczne (Musikverein Oels) wynajmowało aule na koncerty od szkoły lub od miasta, bo w jednym przypadku można było przeczytać, że ta sala miała status miejski. W ogłoszeniach nie wspomniano, że sala należy do szkoły. Wstęp na koncerty był płatny - najdroższe były numerowane miejsca siedzące na balkonie (5 Mk), potem numerowane miejsca siedzące na parterze (3 Mk), tańsze były miejsca stojące (2 Mk)

<< Zanim pokażę reklamy chcę zwrócić uwagę, że gazeta oleśnicka w okresie I wojny światowej była drukowana na gorszym papierze i zapewne farby drukarskie były także gorszego gatunku. Z tego względu czytelność ich jest obniżona>>

Niżej umieściłem tylko wybrane 4 reklamy z 1917-1918 r. (zapewne koncerty zaczęły się w 1914-1915 r.) - z nich można zorientować się o repertuarze koncertów (może to ocenią znawcy?). Daje się również zauważyć, że występowała w niej nawet Wrocławska Orkiestra Symfoniczna, a obok solistów z Wrocławia i Drezna wymieniano także muzyków oleśnicckich.

Klikając na każdą reklamę można ją powiększyć

Przed wojną z koncertami muzyki poważnej występowała często orkiestra oleśnickiego batalionu Jegrów nr 6. Była to orkiestra na wysokim poziomie muzycznym, nawet nagrała płytę. Nie wiadomo jakie były jej losy po rozpoczęciu wojny - czy trafiła na front wraz z batalionem? W Oleśnicy stacjonował przez cały okres wojny Zapasowy Batalion Jegrów nr 6, który szkolił poborowych. Miał on także swoją orkiestrę, występującą kilka razy w tygodniu w ogródkach, restauracjach i Sali Miejskiej - głównie grając marsze i muzykę patriotyczną. Zapewne miała ona niższy poziom artystyczny - może dlatego Towarzystwo Muzyczne zaczęło propagować koncerty muzyki innej niż marszowa, a sala szkolna z najnowszymi organami znanej firmy nadawała się do tego najbardziej.

Wśród powyższych reklam szczególna uwagę proponuję zwrócić na ostatnią - zachęcającą do udziału w koncercie dobroczynnym, w trakcie którego występowali tylko muzycy oleśniccy. Świadczy to, że muzyka w Oleśnicy stała na wysokim poziomie. Trudno się temu dziwić, bo dzięki kościołowi, ich organom i książętom oleśnickim muzyka była uprawiana w mieście od wieków, szczególnie od końca XVIII i początku XIX, gdy docierała do wszystkich grup społecznych.

Najczęściej jako pianistka (grająca często Chopina, Bacha) występowała panna Nora Wallossek, córka radcy w starostwie oleśnickim. W latach 30-ych występowała już we Wrocławiu. Także koncertowała w Niemczech do 1945 r. W latach 50-ch uczyła w Konserwatorium w Kolonii, nagrywała płyty jeszcze wydawane w 2007 r.

Nie wiem, do którego roku trwały koncerty w tej auli, gdyż nie zachowały się wszystkie roczniki Lokomotive an der oder. W 1943 r. w szkole tej urządzono lazaret dla żołnierzy niemieckich, od początku lutego 1945 do czerwca 1946 r. łóżka zajęli czerwonoarmiści. Dlatego organy nie mogły przetrwać w dobrym stanie i w końcu częściowo spalono salę, może razem z resztką organów (brak jest informacji o ich losie). Aulę odbudowano w 1963 r. i dalszym ciągu, oprócz roli sali gimnastycznej, spełniała też rolę sali koncertowej. Jednak brak organów był istotnym mankamentem takiej sali.

Obchodząc 70. lecie założenia I Liceum Ogólnokształcącego warto wspomnieć o 100. letniej rocznicy propagowania muzyki w sali gimnastyczno-koncertowej.

Literatura
Historia budynku i Protestanckiej Szkoły dla Chłopców (Knabenschule)
Lokomotive an der Oder. Rocznik 1917. Własność Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI